Điện Biên xuất hiện tình trạng xâm phạm mồ mả tại các nghĩa trang

Bị nhổ chân hương. Bát hương không còn nằm đúng vị trí. Tro cốt bị đổ ra, bới tung… đó là hiện trạng đã và đang xảy ra gần đây tại một số nghĩa trang nhân dân trên địa bàn huyện Điện Biên và thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên. 
Có mặt tại nghĩa trang C1, thuộc địa phận xã Thanh Luông, huyện Điện Biên, nhóm phóng viên ANĐB cùng lực lượng Công an, quản trang và các gia đình có phần mộ bị xâm hại đang kiểm tra các phần mộ, theo quan sát của chúng tôi, có rất nhiều phần mộ tại đây, các bát hương và các vật dụng thờ cúng trên các phần mộ đều bị đảo tung lên, các bát hương bị xoay chuyển nhiều hướng, hương bị nhổ lên vứt quanh mộ, tro và các vật dụng bên trong bát hương bị bới tung lên…
Thờ cúng tổ tiên có một vị trí quan trọng trong đời sống gia đình và xã hội Việt Nam. Đây là cách thể hiện lòng biết ơn và sự tri ân với những người đã khuất. Theo quan niệm, những người đã khuất thường xuyên can dự vào cuộc sống hiện tại, họ hướng dẫn, chỉ đạo, che chở cho chúng ta, bảo vệ chúng ta… Thờ cúng tổ tiên tại gia đình, quan tâm, chăm sóc, bảo vệ mộ phần tại các nghĩa trang, nơi chôn cất vừa như là một phong tục truyền thống, vừa như một đạo lý làm người, lại vừa như một hình thức sinh hoạt tâm linh của người Việt.
Khi được hỏi suy nghĩ của bản thân về hành động xâm hại mồ mả, Ông Nguyễn Đức Đồi - P. Thanh Bình, TP Điện Biên Phủ đã không kìm chế được cảm xúc và đề nghị các lực lượng chức năng cần sớm điều tra làm rõ hành vi này để xử lý theo quy định của pháp luật:
“đây là việc làm rất thất đức, theo tôi cần phải xử lý nghiêm các đối tượng này để trấn an dư luận…”.
Trao đổi với phóng viên Bà Mai Bích Hạnh - P. Him Lam, TP Điện Biên Phủ có phần mộ tại nghĩa trang xã Thanh Hưng rất bức xúc cho biết:
“Tôi nghe bà con hàng xóm đồn rằng, ở nhiều nghĩa trang bị các đối tượng xấu đến xâm hại mồ mả, nhiều nơi còn đập cả lọ hoa, bát hương, tôi lo quá nên đã cùng con gái ra xem phần mộ của gia đình mình được trôn cất tại nghĩa trang xã Thanh Hưng, khi ra tới nơi thì phát hiện, bát hương phần mộ của gia đình mình cũng bị bới tung lên, xung quanh cũng có rất nhiều ngôi mộ bị như vậy, chúng nhổ hết hương lên và lấy cả tro nữa…”:
Khi được hỏi về thực trạng các phần mộ bị xâm hại tại nghĩa trang C1, xã Thanh Luông, ông Nguyễn Đình Quân, Quản trang Nghĩa trang C1, xã Thanh Luông, huyện Điện Biên cho biết:
“Thời gian gần dây xuất hiện tình trạng, có đối tượng xấu đột nhập vào nghĩa trang, không rõ vì mục đích gì mà nhổ hương rồi bới tung bát hương, có khoảng 95% bát hương bị xâm hại đều bị xoay về hướng nam. Theo tôi thống kê, tại nghĩa trang C1 có khoảng rên 80 ngôi mộ bị như thế…”.   
Người xưa có câu “Mồ yên mả đẹp”, hàm nghĩa đó là muốn gia đình có một cuộc sống hạnh phúc, ấm no thì trước hết mộ phần của gia tiên tiền tổ phải đẹp và phải yên. Chính vì vậy mà việc xây dựng mồ mả yên ổn, đẹp đẽ cho những người đã khuất cũng là một cách báo hiếu cho thế hệ đi trước. Khi bố mẹ mất, con cháu trần thế thường sẽ hương khói và làm mồ mả sạch đẹp để thay lòng tưởng nhớ đến họ. Khi người đã khuất có nơi để yên nghỉ và thảnh thơi, thì những người còn lại mới có thể yên lòng mà sống tiếp.
“Qua sự việc này, tôi rất mong các cơ quan chức năng sớm tìm ra được đối tượng làm việc này, để trấn an dư luận và xử lý nghiêm các đối tượng trước pháp luật. Qua đây tôi cũng kêu gọi bà con nhân dân, nếu ai biết hoặc nắm được thông tin gì về đối tượng hãy báo ngay cho cơ quan chắc năng để điều tra làm rõ…”: Bà Mai Bích Hạnh - P. Him Lam, TP Điện Biên Phủ cho biết.
“Tôi cũng mong muốn cơ quan chức năng sớm tìm được đối tượng làm việc này, để những người đã khuất được yên nghỉ…”: Ông Nguyễn Đức Đồi - P. Thanh Bình, TP Điện Biên Phủ chia sẻ thêm.
Theo quy định của pháp luật, người có hành vi cho dù là với bất kì mục đích gì mà xâm phạm trực tiếp đến xác, hài cốt, tro hài cốt của người chết, xâm phạm đến sự nguyên dạng của xác, hài cốt, tro hài cốt hoặc làm hao hụt hài cốt, tro hài cốt đã mai táng thì hành vi đó là hành vi xâm phạm mồ mả. Hành vi này không chỉ vi phạm nghiêm trọng đạo đức, thuần phong mỹ tục mà còn vi phạm điều cấm của pháp luật.
Về thực trạng xâm phạm mồ mả trên địa bàn, trong thời gian gần đây, Trung tá Nguyễn Đức Khính, Trưởng CAP Nam Thanh, TP Điện Biên Phủ cho biết:
“Đầu năm 2023, khi được tin báo của quần chúng nhân dân, tại nghĩa trang bản Khá, phường Nam Thanh, TP Điện Biên Phủ xuất hiện một số phần mộ bị lật đổ bát hương, nhổ hương…Công an phường đã báo cáo lãnh đạo Công an thành phố và cử CBCS xuống địa bàn để nắm tình hình, đồng thời tuyên truyền cho người dân trong bản không thực hiện hành vi trên, nếu ai thực hiện sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật; về vụ việc xảy ra trên địa bàn, qua công tác nắm tình hình, quản lý chặt các đối tượng, qua quá trình điều tra xác minh, Công an phường đã xác định và triệu tập 2 cháu nhỏ chưa đủ 18 tuổi lên làm việc, tại cơ quan Công an 2 cháu khai nhận, trong thời gian đó có đến nghĩa trang để tìm hoa quả, bới tro trong bát hương để tìm tiền lẻ và có lấy tro về để chế pháo chơi, do 2 cháu nhỏ chưa đủ tuổi truy cứu trách nhiệm hình sự, Công an phường đã tiến hành giáo dục, răn đe và gửi về gia đình quản lý. Từ thời gian đó đến nay, trên địa bàn không còn xuất hiện tình trạng trên…”.
Căn cứ theo điều 319, Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định về tội xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt như sau:
“1. Người nào đào, phá mồ mả, chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ hoặc có hành vi khác xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
b) Chiếm đoạt hoặc hủy hoại vật có giá trị lịch sử, văn hóa;
c) Vì động cơ đê hèn;
d) Chiếm đoạt bộ phận thi thể, hài cốt.”
Như vậy, hình phạt đối với tội danh này: Thấp nhất thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm. Mức phạt tù cao nhất là 07 năm tù giam. Bên cạnh đó, căn cứ theo các Điều 606, 607, Bộ Luật Dân sự 2015 và Nghị định 38/2019/NĐ-CP mức bồi thường thiệt hại do xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt có thể lến đến gần 50 triệu động.
Xâm phạm mồ mả hành vi phạm tội được thực hiện theo lỗi cố ý trực tiếp do các động cơ, mục đích khác nhau. Không chỉ bị xử lý nghiêm theo luật định, hành vi phạm tội này còn bị xã hội lên án. Mỗi người dân cần cảnh giác, kiên quyết phát hiện, tố giác tội phạm, tích cực giúp cơ quan pháp luật điều tra làm rõ, cũng như bắt giữ, xử lý kẻ phạm tội./.