3 giai đoạn cách mạng của Vladimir Ilyich Lenin

Trước hết, V.I. Lenin là vị lãnh tụ vĩ đại của phong trào nông dân Nga chống lại ách áp bức của chế độ phong kiến hà khắc của Nga hoàng. Ông đã khơi nguồn cho các nhà cách mạng vô sản để họ vận động và lãnh đạo nhân dân đứng lên chống lại chế độ phong kiến, làm nên cuộc cách mạng nhân dân. Lenin trong con người thật là một lãnh đạo chính trị có sức hút mạnh mẽ là bởi vì ông luôn đưa ra lý luận sắc bén để bảo vệ quan điểm của mình trong các cuộc tranh luận chính trị hay khi đối mặt với những kẻ chống đối.

Vladimir Ilyich Lenin.

Các tác phẩm văn chương của Lenin có sự liên kết chặt chẽ với quảng đại quần chúng, không chỉ dành cho quần chúng, mà còn cho cả các nhà hoạt động chính trị ủng hộ và chống đối mình. Lenin phê phán mạnh mẽ những kẻ hời hợt xem xung đột chính trị chỉ là sự đấu đá thông thường, không muốn hoặc không có khả năng phân biệt giữa đấu tranh tư tưởng với đấu tranh giữa các xu thế.

Lenin lãnh đạo cuộc cách mạng vô sản Nga từ phong trào nông dân cho đến sau Cách mạng Tháng Mười năm 1917 được nhà sử học Lih tạm thời phân chia làm 3 giai đoạn: Giai đoạn 1 (1894-1904) là giai đoạn hình thành tổ chức đảng; giai đoạn 2 (1904-1914) là cuộc đấu tranh lật đổ chế độ Sa hoàng; và giai đoạn 3 (1914-1924) là thời kỳ Lenin tạo nền tảng cho cuộc cách mạng vô sản thế giới đi đến thắng lợi.

Từ người trí thức trẻ đến lãnh đạo đảng RSDLP

Lenin tên thật là Vladimir Ilyich Ulyanov, sinh ngày 22-4-1870, tại Simbirsk, nay là thành phố Ulyanovsk. Ông mất ngày 21-1-1924. Thời trẻ, Lenin nổi tiếng học giỏi tiếng Latin và Hy Lạp, chịu khó tự học và trở thành luật sư vào năm 1891. Từ đó, ông bắt đầu tham gia hoạt động xã hội. Năm 1893, Lenin chuyển đến Saint Petersburg và bắt đầu hoạt động. Nước Nga khi đó đang âm ỉ nhiều phong trào nhằm lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế của Nga hoàng. Lenin ngày càng tham gia sâu vào các hoạt động tuyên truyền cách mạng và nghiên cứu chủ nghĩa Mác.

Ngày 7-12-1895, ông bị cảnh sát bắt giam 14 tháng, sau đó bị trục xuất tới một làng tại Shushenskoye ở Siberia. Trong thời gian này, Lenin đã xây dựng một kế hoạch vĩ đại để thống nhất các phong trào, các phe phái và nhóm hoạt động trong xã hội Nga để hình thành một tổ chức duy nhất có cương lĩnh, đường lối hoạt động riêng.

Vladimir Ilyich Lenin cùng các lãnh đạo Xôviết mừng thắng lợi Cách mạng Tháng Mười tại Quảng trường Đỏ.

Trong khi đó, ở Nga đã ra đời đảng Lao động Dân chủ Xã hội (RSDLP), đại hội lần thứ nhất của đảng này diễn ra vào tháng 3-1898. Tuy nhiên, ngay sau khi ra đời, tất cả 9 đại biểu của đảng đều bị cảnh sát Hoàng gia Nga bắt giam, do đảng khi đó bị xem là tổ chức bất hợp pháp. Vào thời điểm này, có 3 triệu công nhân công nghiệp Nga, chỉ bằng 3% dân số. Trước Đại hội đảng lần thứ 2, người trí thức trẻ Lenin chính thức tham gia đảng.

Tháng 4-1899, ông xuất bản cuốn sách “Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản tại Nga”, một cuốn sách khá đồ sộ. Năm 1900, thời gian sống lưu đày ở Siberia kết thúc, Lenin chuyển đến châu Âu, sống tại Zürich, Genève (Thụy Sĩ), München (Đức), Praha (Tiệp Khắc), Vienna (Áo) và London (Anh). Trong giai đoạn này, ông bắt đầu sử dụng nhiều bí danh và bí danh sau cùng là Lenin.

Lenin cùng Julius Martov và Pavel Akselrod sáng lập ra tờ báo Tia Lửa (Iskra) vào năm 1900 để xuất bản kế hoạch cách mạng của ông. Năm 1902, Lenin viết tác phẩm nổi tiếng “Làm gì?”, trong đó phân tích những vấn đề cơ bản mà những người dân chủ xã hội thời đó cần làm trong cuộc đấu tranh chống chế độ chuyên chế Nga hoàng. Tác phẩm “Làm gì?” ngay lập tức tạo được dấu ấn sâu sắc, trở thành quyển sách được tìm đọc hàng đầu ở Nga.

Trong tác phẩm đó, những người dân chủ xã hội Nga tìm thấy lời giải đáp cho những vấn đề mà họ rất quan tâm như các yếu tố tự giác và tự phát trong phong trào công nhân; đảng với tính cách là lãnh tụ chính trị của giai cấp vô sản... “Làm gì?” đưa ra một triết lý cơ bản về lãnh đạo cách mạng, truyền bá học thuyết và khơi dậy lương tri con người đứng lên làm cách mạng.

Trong “Làm gì?”, tầm nhìn của Lenin về tổ chức đảng đã trở thành một sự hệ thống hóa các phương pháp tổng hợp được thế hệ những người dân chủ xã hội triển khai thực hiện. Chính họ là những người mang học thuyết của Lenin vào cuộc đấu tranh tư tưởng và cách mạng. Họ thấy mình được tôn vinh vai trò lãnh đạo cách mạng và họ xem Lenin là thần tượng.

Tháng 8-1903, tại Đại hội lần thứ 2 đảng RSDLP diễn ra tại Brussels và sau đó tại London, Lenin đưa kế hoạch cách mạng của mình ra trình trước Đại hội. Đây là bước tiến quan trọng trên con đường hoạt động cách mạng của Lenin, đánh dấu lần đầu tiên những dự định được ông ấp ủ bấy lâu nay được đưa ra trình bày trước toàn thể những người hoạt động dân chủ xã hội.

Lenin phát biểu rằng phải xây dựng một đảng Marxist kiểu mới có kỷ luật nghiêm minh, có khả năng là người tổ chức cách mạng của quần chúng. Tuy nhiên, Đại hội lần thứ 2 cũng đánh dấu sự chia rẽ trong nội bộ đảng RSDLP, với sự hình thành 2 phe chống đối nhau là Bolshevik và Menshevik. Kế hoạch thành lập đảng Marxist kiểu mới của Lenin được nhóm Bolshevik chiếm số đông ủng hộ.

Nhưng, kế hoạch đã vấp phải sự phản đối của những người theo Menshevik. Về những nguyên tắc tư tưởng và tổ chức của đảng kiểu mới này, Lenin đã trình bày trong cuốn “Làm gì?” (1902) và cuốn “Một bước tiến hai bước lùi” (1904).

Giai đoạn 2

Không chấp nhận tư tưởng của Lenin, nhóm người Menshevik chuyển hướng sang con đường tư bản chủ nghĩa, tách khỏi đảng RSDLP và tổ chức lại thành đảng Kadet, dẫn dắt cuộc cách mạng tư sản chống Nga hoàng theo cách của riêng mình.

Ngược lại, Lenin trung thành với tư tưởng cách mạng vô sản. Trong giai đoạn cách mạng này, Lenin đã phát triển tư tưởng độc quyền lãnh đạo của giai cấp vô sản trong trong cuộc cách mạng dân chủ tư sản thành cách mạng xã hội chủ nghĩa, lãnh đạo nước Nga lật đổ Nga hoàng.

Tháng 4-1905, tại London tiến hành Đại hội lần thứ 3 Đảng RSDLP, Lenin được bầu làm Chủ tịch Đại hội. Tại Đại hội này, Ủy ban Trung ương đã được bầu ra do Lenin đứng đầu. Tháng 11-1905, Lenin bí mật trở về Saint Petersburg để lãnh đạo cách mạng Nga.

Cũng trong năm 1905, trước sức ép của phong trào cách mạng, Nga Hoàng đã cho hợp pháp hóa nhiều tổ chức và hoạt động của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, trong đó có các tổ chức công đoàn. Tại Đại hội lần thứ 4 đảng RSDLP diễn ra tại Stockholm (Thụy Điển) năm 1906, Lenin chính thức được bầu làm lãnh đạo đảng RSDLP.

Lenin và vợ, bà Nadezhda Krupskaya.

Tháng 12-1907, Lenin sống ở nước ngoài, tiếp tục đấu tranh bảo vệ và củng cố đảng hoạt động bí mật. Trong cuốn “Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa kinh nghiệm phê phán” (1908) Lenin phê phán sự xét lại về mặt triết học chủ nghĩa Marx và phát triển những cơ sở triết học của chủ nghĩa Marx.

Tháng 1-1912, Lenin lãnh đạo Hội nghị lần thứ 4 (Praha) toàn Nga đảng Công nhân xã hội dân chủ. Tháng 6-1912, ông từ Paris chuyển về Krakov lãnh đạo tờ Pravda (Sự thật). Thời kỳ này, Lenin soạn thảo xong “Đề cương Marxist về vấn đề dân tộc”. Cuối tháng 7-1914, Lenin bị cảnh sát Áo bắt nhưng sau đó ít lâu được trả lại tự do và sang Thụy Sĩ sống.

Trong thời gian Đại chiến thế giới lần thứ I, Lenin đưa ra khẩu hiệu biến chiến tranh đế quốc thành nội chiến cách mạng. Trong tác phẩm “Chủ nghĩa đế quốc - giai đoạn tột cùng của chủ nghĩa tư bản” (1916) và những tác phẩm khác, Lenin đã phát triển chính trị kinh tế học Marxist và lý luận về cách mạng xã hội chủ nghĩa. Ông viết quyển sách “Bút ký triết học”, kiện toàn những vấn đề cơ bản của triết học Marxist.

Giai đoạn 3

Tại Hội nghị quốc tế những người theo chủ nghĩa quốc tế tại Thụy Sĩ (1915), Lenin đã tập hợp những người xã hội dân chủ cánh tả đoàn kết lại. Sau cách mạng 2-1917, ở Nga tồn tại tình trạng 2 chính quyền song song, một bên là chính phủ lâm thời tư sản (chuyên chế của giai cấp tư sản) và một bên là Xôviết các đại biểu công nhân và binh sĩ (chuyên chính vô sản). Những mâu thuẫn kinh tế và chính trị sâu sắc ở nước Nga lúc bấy giờ đòi hỏi phải tiến hành một cuộc cách mạng làm thay đổi tận gốc đời sống chính trị nước Nga.

Ngày 16-4-1917, Lenin đến Petrograd để trình bày Luận cương tháng Tư, thực chất là một văn kiện mang tính cương lĩnh đề ra đường lối giành chiến thắng cho cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa với khẩu hiệu “Toàn bộ chính quyền về tay các Xôviết”. Hội nghị lần thứ VII toàn Nga (4-1917) của đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga đã nhất trí thông qua đường lối do Lenin đề ra.

Sau cuộc khủng hoảng chính trị ở nước Nga (tháng 7-1917), Lenin buộc phải về vùng Pazzliv cách Petrograd 34km để tránh sự truy lùng của chính phủ lâm thời. Từ nơi hoạt động bí mật, Lenin thường xuyên chỉ đạo phong trào cách mạng nước Nga. Đầu tháng 8-1917, Đại hội lần thứ 6 đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga họp bán công khai ở Petrograd, Lenin tuy không tham dự nhưng vẫn lãnh đạo Đại hội tiến hành và thông qua đường lối phải khởi nghĩa vũ trang giành lấy chính quyền.

Trong thời gian này, Lenin viết xong cuốn “Nhà nước và cách mạng” đề ra nhiệm vụ cho giai cấp vô sản phải giành lấy chính quyền bằng con đường đấu tranh vũ trang. Đầu tháng 10-1917, Lenin từ Phần Lan bí mật trở về Petrograd. Ngày 23-10-1917, kế hoạch khởi nghĩa vũ trang của Lenin đề ra được Hội nghị Ủy ban Trung ương Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga thông qua.

Tối 6-11-1917, Lenin đến cung điện Smolny trực tiếp chỉ đạo cuộc khởi nghĩa. Rạng sáng ngày 7-11-1917, toàn thành phố Petersburg nằm trong tay những người khởi nghĩa và đêm 7-11-1917, Cách mạng Tháng Mười Nga đã toàn thắng. Chính quyền đã về tay nhân dân. Nhà nước công nông đầu tiên trên thế giới do đảng của giai cấp vô sản lãnh đạo đã ra đời. Tại Đại hội các Xôviết toàn Nga lần thứ 2, Lenin được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Các ủy viên nhân dân.

Ngày 11-3-1918, Lenin cùng Trung ương Đảng và Chính phủ Xôviết trở về Moscow. Lenin thi hành chính sách đối ngoại Xôviết, đề ra những nguyên tắc cùng tồn tại hòa bình giữa các quốc gia có chế độ xã hội khác nhau.

Ngày 30-8-1918, Lenin bị ám sát và bị thương nặng nhưng sau đó ít lâu sức khỏe hồi phục. Lenin là người sáng lập Quốc tế Cộng sản (1919). Tháng 3-1919, Đại hội lần thứ 8 của Đảng Cộng sản Nga đã thông qua Cương lĩnh mới của Đảng, Lenin được bầu là Chủ tịch Ủy ban soạn thảo Cương lĩnh Mùa xuân năm 1920. Lenin viết cuốn sách “Bệnh ấu trĩ tả khuynh của chủ nghĩa cộng sản”, trong đó trình bày những vấn đề chiến lược và sách lược của phong trào cộng sản.

Thời gian này, Lenin soạn thảo xong kế hoạch xây dựng chủ nghĩa xã hội (công nghiệp hóa đất nước, hợp tác hóa gia cấp nông dân, cách mạng văn hóa), là người sáng lập ra Kế hoạch điện khí hóa toàn Nga (GOELRO), người đề ra chính sách kinh tế (NEP). Năm 1921, chính sách NEP của Lenin được thông qua tại Đại hội lần thứ 10 Đảng Cộng sản Nga.

Năm 1922, Lenin bệnh nặng. Trong diễn văn cuối cùng đọc tại hội nghị toàn thể Xôviết đại biểu thành phố Moscow ngày 20-11-1922, Lenin tin tưởng rằng thi hành chính sách NEP nước Nga sẽ trở thành một nước xã hội chủ nghĩa.