Hãy gieo lòng tốt

Có thể sau này người ta sẽ còn nhắc đến sự kiện làm thay đổi thế giới này. Nhưng, cũng từ trong khó khăn của ngày hôm nay đã cho chúng ta được thấy sự xuất hiện những giải pháp, định hướng quan trọng từ vĩ mô đến vi mô, của từng khu vực, từng quốc gia để khắc phục khó khăn và đi lên. Trong bài phát biểu: “Chung tay xây dựng châu Á trong kỷ nguyên hậu COVID-19” của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị quốc tế về Tương lai châu Á lần thứ 26, sáng ngày 20/5/2021 có đoạn viết:

“Người Việt Nam có câu “Lửa thử vàng, gian nan thử sức”; người Nhật Bản có danh ngôn “Hoa mơ nở trong tuyết”. Chúng tôi có niềm tin sâu sắc rằng chúng ta sẽ đoàn kết, cùng nhau “Chung tay xây dựng châu Á trong kỷ nguyên hậu COVID-19”. Niềm tin này xuất phát từ những giá trị, bản sắc châu Á. Đó là những giá trị về tinh thần cộng đồng, tầm nhìn, sự bền bỉ, quả cảm, kỷ luật, linh hoạt thích ứng và khát vọng vươn lên.” (theo http://baochinhphu.vn).

Thêm một hành động đẹp cứu người ở thành phố Nam Định sau tấm gương của anh Nguyễn Ngọc Mạnh.

Từ thực tế cuộc sống, chúng ta thấy “Đó là những giá trị về tinh thần cộng đồng, tầm nhìn, sự bền bỉ, quả cảm, kỷ luật, linh hoạt thích ứng và khát vọng vươn lên” mà vị Thủ tướng Chính phủViệt Nam nhắc đến có lẽ đã được từng người dân thấu cảm, vận dụng bằng những lựa chọn, ứng xử thiết thực. Trong những ngày gần đây, một câu chuyện nhỏ có thể không được nhiều người quan tâm nhưng lại khiến người viết bài này thật sự ấn tượng.

Trên một tờ báo có đưa hình ảnh và lời tâm sự của một chị công nhân người Thái Bình có tên là Nguyễn Thị Minh Uyên làm việc tại Công ty Minh Quân qua bài viết: “Nước mắt những công nhân thu gom rác bị nợ lương ở Hà Nội: Con nhỏ nghỉ học vì xấu hổ, người bị cụt chân mò mẫm trong rác” của tác giả Đinh Huy trên Doanh nghiệp và tiếp thị.

Trong đó, chị Uyên chia sẻ: “Lúc nào cũng là người đóng tiền muộn nhất cho con nên khi đến lớp cháu hay bị các bạn trêu. Tôi cũng khuyên và động viên cháu, thậm chí nhờ người đưa đến trường nhưng cháu xấu hổ và không chịu. Có đợt, cháu nghỉ học cả 3 - 4 ngày”.

Trong một thời gian ngắn, sau khi nắm được thông tin trên đã có nhiều Mạnh Thường Quân muốn giúp đỡ chị và các đồng nghiệp có một công việc mới, đem lại thu nhập. Trong đó, có anh Mạc Văn Giang – chủ 1 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ vệ sinh (có trụ sở tại Hà Đông, Hà Nội) đã ngỏ ý muốn giúp đỡ chị Uyên. Tuy nhiên, lúc này chị đã có được công việc mới và từ chối lời mời sau khi có lời cảm ơn chân thành với anh Giang.

Câu chuyện tưởng như chẳng có gì đặc biệt ấy thật sự lại trở nên ấn tượng khi chúng ta để ý đến câu trả lời của chị: “Cảm ơn rất nhiều tấm lòng của mọi người và cảm ơn anh Giang. Tôi từ chối không phải vì khen chê gì, mà vì khi tôi khó khăn đã có nơi giúp đỡ thì không thể nào khi có đề nghị tốt hơn lại ra đi. Hiện giờ, chỗ làm mới của tôi cũng đang rất tốt".

Câu nói ngắn gọn và khúc chiết của nữ công nhân ấy có gì đặc biệt trong bối cảnh mà ngôn ngữ ứng xử trên mạng xã hội thường xuyên trở thành một đề tài nóng? Xin được diễn giải câu nói ấy là: Chị từ chối lời mời của anh Giang không phải vì các quyền lợi mà anh đưa ra có sức hấp dẫn hay không, mà bởi trong lúc chị khó khăn nhất đã có tấm lòng nhân ái (nơi giúp đỡ) và vì thế giờ đây dẫu có công việc tốt hơn chị cũng không muốn (thì không thể nào) ra đi để phụ tấm lòng ấy.

Hãy gieo điều tốt đẹp để nhân lên lòng tốt như khi xưa Mai An Tiêm gieo hạt dưa.

Cách nghĩ này của chị Uyên chợt gợi cho người viết nhớ đến câu chuyện khác: “Một phụ nữ lấy chồng Nhật kể chị đi đổ xăng khi có báo tin nạn khan hiếm do ở Nhật có vùng bị thiên tai. Để phòng xa, chị định đổ đầy bình nhưng người chồng ngăn lại, đổ nửa bình thôi, để chừa cho người bị thiếu đủ thứ ở vùng có thiên tai” (theo Thanhuytphcm.vn).

Ông Matsushita Konosuke - Ông tổ của phương thức kinh doanh kiểu Nhật - từng có một câu nói rất chí lí như thế này: “Tài sản quý nhất của các doanh nghiệp chính là con người”. Giới doanh nhân Pháp cũng từng triết lý: “Yêu quý nhân viên một lần thì họ sẽ yêu gấp 100 lần công ty của bạn”. Nhưng cái cách mà chị Nguyễn Thị Minh Uyên ứng xử với hai lời mời, hai lòng tốt hình như không hẳn chỉ là sự đền đáp, trả vay trong xã hội, mà còn gợi một điều gì lớn hơn. Nếu lòng tốt như một trái ngọt, khi bạn nhận được thì hãy gieo nó xuống để nhân lên thành mùa quả ngọt. Cách ứng xử với lòng tốt ấy không chỉ là lời từ chối thành thật, mà còn là cách để lòng tốt đã gieo lại cuộc đời một nghĩa tình tốt. Nó có nét gì đó tương đồng với bài học về việc nhân lên giống dưa hấu của Mai An Tiêm trong truyền thuyết Việt Nam. Một câu chuyện đẹp trên báo chí tưởng như chỉ thoáng qua nhưng đủ gợi cho chúng ta những suy nghĩ:

1. Văn hóa con người trong thời đại mới không chỉ là việc chủ thể đó tiếp thu, tri nhận kiến thức văn hóa như thế nào, mà còn phù thuộc vào sự vận dụng và sáng tạo trong những hoàn cảnh cụ thể. Hay nói cách khác, đó là cách họ tạo ra những giá trị mới. Trong cuộc sống hôm nay, với những hoàn cảnh sống mới những hành xử tốt đẹp là bài học phù hợp hơn, sinh động hơn để chúng ta chia sẻ với người trẻ, giúp họ sống đẹp trong cuộc đời.

2. Một việc làm tốt chưa thể giúp nâng tầm đạo đức xã hội trong ngày một ngày hai nhưng tạo ra sức lan tỏa mạnh mẽ trong thời đại phát triển của mạng xã hội. Còn nhớ hành động đẹp của chàng trai Nguyễn Ngọc Mạnh được tái hiện trong sáng 29/6 khi bé gái là Trương Ngọc Minh Ch. (SN 2017, ở phường Trần Quang Khải, TP Nam Định) rơi từ tầng 2 xuống vỉa hè nhưng được một người đàn ông kịp thời đón lấy. Sự cố từ những bất cẩn để con cái rơi từ tầng cao như từng xảy ra ở tòa nhà 60B Nguyễn Huy Tưởng, (phường Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân, Hà Nội) có thể chưa cảnh tỉnh tất cả chúng ta. Nhưng, giờ đây có lẽ với mỗi người dân bình thường nhất khi ngước nhìn những lan can, ban công nhà cao tầng, họ luôn có sự cảnh giác, một ý thức tránh nhiệm – một ý thức tốt đẹp mới hình thành trong đời sống văn hóa hôm nay từ chính những việc làm tưởng như nhỏ bé này.

3. Sau những đợt bùng phát đại dịch COVID-19, khi những gói hỗ trợ của Chính phủ đến với người dân rất kịp thời và hiệu quả thì từng người dân bằng những cách riêng sẽ tích lũy cho mình một vốn kinh nghiệm sống phù hợp với trạng thái “bình thường mới”. Ngày mai, dẫu bạn vẫn phải kiên nhẫn với công việc cũ hay đã tìm cơ hội khác nhưng chắc hẳn bạn đã có một tâm thế mới, tâm thế của người ý thức được sự tương quan giữa lợi ích của cá nhân và sự phát triển cộng đồng. Doanh nghiệp có thể hoạt động thì bạn mới có việc làm, có thu nhập lo cho bản thân và gia đình; khi bạn có ý thức phòng dịch bạn sẽ bảo vệ được chính công ty của mình, duy trì sức sống của doanh nghiệp đó…

Một chút “tài sản ý thức” nhỏ bé này có thể khiến nhiều người không mấy bận tâm. Nhưng chúng ta thử nghĩ xem, nếu những suy nghĩ mang lại giá trị sống đẹp được nhân lên, được “sinh lời” sẽ đáng giá biết chừng nào. Đón nhận và trân trọng lòng tốt, tạo ra việc làm tốt là điều rất đáng quý, nhưng nếu chúng ta còn biết gieo trồng để lòng tốt ấy được nhân rộng còn là điều tuyệt vời hơn thế nữa.