Matteo Messina Denaro - “Bố già siêu trốn thoát”

Mafia từ cha sang con

Matteo Messina Denaro được giới chức Italy đặt cho nhiều biệt danh như: “bố già siêu trốn thoát”, mafia “ma”, “Diabolik”- tên trong một cuốn truyện tranh của Italy… bởi lẽ “ông trùm của những ông trùm” mafia này đã thoát khỏi tầm kiểm soát của cảnh sát suốt 27 năm qua cho dù hầu hết vụ án xảy ra trên đất Italy đều có bàn tay của y nhúng vào.

Matteo Messina Denaro sinh ngày 26-4-1962 tại Castelvetrano thuộc tỉnh Trapani, phía Tây Sicily. Ngày bé, Matteo khá gầy nên còn được gọi là “U Siccu” (nghĩa là “cậu bé còi”). Cha của Matteo vốn là một tên tội phạm khét tiếng trong vùng, sau đó trở thành tay chân của ông trùm mafia Toto Riina. “Matteo đã lớn lên trong sự nuôi nấng của các bố già”, thẩm phán Gabriele Paci mô tả.

Bức ảnh chân dung hiếm hoi của Matteo được chụp từ năm 2006. Ảnh: letemps.ch.

Sống trong một gia đình mafia nên Matteo nhanh chóng học cách sử dụng súng và thực hiện hành vi giết người đầu tiên khi mới 18 tuổi. Hồ sơ của DIA cho biết, chưa đầy 30 tuổi nhưng Matteo được cho là thủ phạm gây ra ít nhất 50 vụ giết người. Y từng nổi tiếng với câu nói: “Mình tôi có thể lấp đầy một nghĩa địa”.

Nạn nhân đầu tiên của Matteo không phải là một tay xã hội đen mà là ông chủ khách sạn phản đối chuyện hắn cặp kè với nữ nhân viên tiếp tân. Danh sách nạn nhân của Matteo ngày một dài thêm khi y liên tiếp ra tay sát hại người vô tội hay đối thủ. Điển hình là việc y tổ chức sát hại Vincenzo Milazzo, ông trùm của “Gia đình Alcamo” và là đối thủ của bố già Toto Riina vào tháng 7-1992. Matteo còn bóp cổ đến chết bạn gái của Milazzo khi cô này đang mang bầu 3 tháng. Chưa đầy 2 tháng sau Matteo lại ra tay giết Calogero Germana, Cảnh sát trưởng ở Mazara del Vallo.

Matteo còn được cho là có liên quan đến vụ bắt cóc và sát hại cậu bé Giuseppe di Matteo, 11 tuổi rồi phi tang thi thể bằng cách vứt vào bồn axit. Hắn cũng được cho là phải chịu trách nhiệm cho vụ ám sát Giovanni Falcone vào năm 1992, một thẩm phán chống mafia quyết liệt.

Năm 1993, khi vừa tròn 31 tuổi, Matteo bước vào thế giới ngầm của các ông trùm. “Diabolik” quyết định gây chiến chống lại Chiến dịch “Bàn tay sạch” do các thẩm phán Italy phát động. Đích thân bố già Toto Riina khi đó đã lôi kéo Matteo vào các cuộc đàm phán với nhà nước Italy nhằm giải thoát cho những tên trùm mafia bị cầm tù. Vào tháng 6-1993, Matteo là chủ mưu các vụ đánh bom ở các thành phố Rome, Florence và Milan, làm 10 người thiệt mạng và 93 người bị thương. Hắn cũng gửi thông điệp rõ ràng đến giới truyền thông sau khi sát hại một số nhà báo “quan tâm quá mức” đến Cosa Nostra, một tổ chức tội phạm ở Italy.

Matteo là một trong những kẻ đào tẩu bị truy nã gắt gao nhất thế giới. Ảnh: nypost.com.

Thẩm phán Gabriele Paci nhớ lại, lần đầu tiên ông nghe nói về Matteo Messina Denaro vào năm 1993 khi ông tiến hành điều tra vụ án giết 4 người và dùng axit để thủ tiêu. “Matteo đã thực hiện các vụ giết người trong vài năm nay nhưng chúng tôi không thể nhìn mặt hung thủ. Chúng tôi không biết nhiều về tên mafia này”, thẩm phán Paci nói. Kể từ năm 1995, cảnh sát tuyên bố Matteo đã chạy trốn. Dù đang bị truy nã gắt gao nhưng Matteo đến lúc này vẫn tiếp tục điều hành hoạt động của băng nhóm từ nơi ẩn nấp kín đáo.

Cảnh sát cho biết, sau bố già Toto Riina, Matteo là một thế hệ mafia mới tàn nhẫn và bạo lực xuất hiện ở Sicily. Matteo từng là ứng viên cho vị trí “capo dei capi” (ông trùm của các ông trùm) của mafia Sicily sau khi những bố già máu mặt khác là Bernardo Provenzo và Salvatore Riina lần lượt qua đời vào các năm 2016 và 2017. Matteo còn nằm trong danh sách “10 kẻ đào tẩu bị truy nã gắt gao nhất” năm 2010 do tạp chí Forbes xác lập.

Bố già chưa từng ngồi tù

Matteo Messina Denaro luôn tỏ ra kín đáo, làm việc thận trọng. Không như thế hệ bố già trước đây, Matteo tỏ ra rất thận trọng khi từ bỏ các phương thức liên lạc hiện đại như điện thoại, máy tính, internet,… để truyền lệnh cho người của mình thông qua “pizzini” truyền thống, những tờ giấy nhỏ này chứa các thông điệp thường được mã hóa. Việc giao tiếp bằng thư chỉ thực hiện trung bình 3 tháng một lần và những mẩu giấy nhỏ này có thể mất hàng tháng trời mới đến được đích. Bố già còn hạn chế liên lạc tối đa để tránh bị cảnh sát để mắt. Sự thận trọng này đã giúp Matteo thoát khỏi lưới của cảnh sát vào năm 1997.

Rosario Allegra, em rể của Matteo Messina Denaroz và là tay chân thân tín của ông trùm, bị cảnh sát Palermo bắt giữ năm 2018. Ảnh: AFP.

Kể từ những năm 2000, cảnh sát Italy đã nhân rộng các vụ bắt giữ chân rết trong các băng đảng tội phạm. Năm 2006, cảnh sát cũng từng bắt hụt Matteo sau khi giải mã được một bức thư mà bố già gửi tới đàn em thân cận, trong đó nhiều lần nhắc tới một người có tên là “Vac”. Cảnh sát sau đó đã nhanh chóng xác định được người đó là Antonio Vaccarino, cựu Thị trưởng ở Sicily bị kết án 6 năm tù về tội buôn bán ma túy. Theo Le Figaro, Matteo đã giăng bẫy đối với Antonio Vaccarino khiến ông ta nhầm tưởng Matteo là một nhà hảo tâm sẵn sàng chi hàng triệu euro xây dựng một trạm xăng trên đường cao tốc Palermo-Mazara. Sự cả tin của Antonio Vaccarino khiến ông sa lầy vào ma túy và tiền và phải trả giá bằng những năm tháng ngồi bóc lịch trong nhà tù, trong khi bố già Matteo vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật.

Matteo được cho là vẫn đang tự do sau khi thoát khỏi hàng loạt nỗ lực tìm kiếm của cảnh sát Italy, mặc dù tài sản do Matteo kiểm soát liên tục bị tịch thu bởi các nhà điều tra. Theo báo Le Monde của Pháp, trong những năm qua, cảnh sát đã bắt giữ hàng trăm đàn em tay chân của Matteo, tịch thu hàng tỷ lire, hàng triệu euro và đóng băng vô số bất động sản của ông trùm với hy vọng sẽ dồn y vào thế bần cùng và sa lưới.

Cụ thể, ngày 18-11-2008, nhà chức trách Italy tịch thu số tài sản trị giá 885 triệu USD từ “Vua siêu thị” vùng Sicily Giuseppe Grigoli sau khi phát hiện ông ta có liên quan tới Matteo Messina Matteo. Theo điều tra của cảnh sát, từ nơi ẩn nấp, Matteo đã vận dụng quyền lực của mình để giúp cho hoạt động kinh doanh của Giuseppe; còn ông này thì tạo công ăn việc làm cho những tay mafia và rửa tiền cho băng Cosa Nostra thông qua hệ thống siêu thị. Cảnh sát cho rằng, từ nơi trú ẩn của mình, Matteo “vẫn biết đến dấu phẩy cuối cùng trong tài khoản ngân hàng của Giuseppe”.

Tháng 11-2009, cảnh sát tịch thu 280 triệu USD tiền được cho là có liên quan tới mafia của trùm xây dựng Francesco Pecora. Tháng 1-2010, họ tiếp tục đóng cửa hàng loạt các công ty xây dựng, biệt thự, cửa hàng, tịch thu xe cộ trị giá 760 triệu USD từ trùm xây dựng tại Sicily Rosario Cascio, người được cho là một trong tay chân rút tiền và rửa tiền chính cho Matteo. Tiếp đó, tháng 9-2010, cảnh sát Italy tịch thu số tài sản kỷ lục lên đến 2 tỷ USD từ doanh nhân Vito Nicastri, chuyên doanh trong lĩnh vực năng lượng gió và mặt trời, với cáo buộc số tài sản này có liên quan đến Matteo.

Cảnh sát Italy trong một cuộc vây bắt mafia. Ảnh: Getty.

Mới đây, đầu tháng 1-2021, cảnh sát bắt giữ 2 cha con doanh nhân có quan hệ với Matteo, đồng thời tịch thu 3 cơ sở kinh doanh, nhiều căn hộ, đất đai, xe cộ, một du thuyền và tài khoản ngân hàng với tổng giá trị khoảng 4,5 triệu euro. Tuy nhiên, bất chấp những chiến dịch truy lùng của cảnh sát, Matteo vẫn ngoài vòng pháp luật. Thậm chí, sau mỗi lần gây án, hắn còn cố tình để lại dấu vết cho thấy sự tồn tại của mình, rồi biến mất như một bóng ma. Biệt danh “Kẻ siêu chạy trốn” cũng xuất phát từ đó.

Trong hơn 27 năm trốn chạy nhưng cái tên “bố già Matteo” vẫn thường xuất hiện trên các bản tin truyền hình. Theo trang mạng nouvelobs.com, vào những năm 2000, lúc 13 giờ 30 phút hằng ngày, trên kênh truyền hình địa phương RMC 101, một nhà báo trẻ thường bắt đầu chương trình bằng câu hỏi: “Ông đang ở đâu, Matteo?”. Khi đó, không ít người cho rằng, thực ra Matteo không đi đâu cả, bố già vẫn đang ẩn náu ở ngay mảnh đất sinh ra của mình. “Tỉnh Trapani được thần thánh ban phước, biển xanh thẳm, những ngôi nhà thấp lợp mái Arab, cây ô liu, vườn nho, những chiếc cối xay gió và kho báu khảo cổ. Tỉnh Trapani rộng 2.459 km2 nhưng hầu như không ai có thể lọt khỏi tầm mắt của cảnh sát. Bất cứ người lạ tới đây đều nằm trong mục tiêu theo dõi của cảnh sát”, nguồn tin nouvelobs.com cho biết.

Matteo nhiều lần bị tuyên án tù chung thân vắng mặt, gần đây nhất là vào năm 2020, nhưng chưa bao giờ bố già phải ngồi tù. Tất cả những người truy đuổi trùm mafia này đều không thể giải thích rõ ràng tại sao hắn lại thoát khỏi lưới pháp luật trong khi hàng chục, thậm chí cả trăm tay chân đã bị bắt.

Ngoài việc muốn bắt giữ “Diabolik”, loại bỏ một trong những bố già mafia tàn bạo nhất ở Sicily, nhà chức trách Italy còn muốn tìm hiểu về lịch sử khủng hoảng của đất nước trong những năm cuối thế kỷ XX. Theo các nhà điều tra, Matteo là người cuối cùng nắm giữ những bí mật trong thời kỳ hỗn loạn cuối thế kỷ XX ở Italy, khi tội phạm có tổ chức hoành hành, buộc nhà nước phải có sự nhượng bộ. “Những bí ẩn trong những năm 1990 vẫn chưa có lời giải đáp. Nhiều phiên tòa trong những năm qua chưa làm sáng tỏ nhiều điểm, đặc biệt là về quan điểm, các cuộc đàm phán giữa chính quyền và mafia”, Thẩm phán Gabriele Paci giải thích. Theo vị thẩm phán này, bố già Matteo vẫn đang điều hành thế giới “ngầm” ở Sicily và điều này có thể cho phép hắn vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật trong gần 3 thập kỷ qua. Tuy nhiên, các chân rết của ông trùm hiện đang suy yếu và nhà chức trách Italy cần tận dụng cơ hội này để siết thòng lọng để đưa bố già ra xét xử trước pháp luật.