Báo chí quốc tế oằn mình vì COVID-19

Không để “mắc kẹt” trước virus

Đối với Rob Ostern, phóng viên của ITV Wales, thời COVID-19, vừa chăm sóc gia đình trong khi tiếp tục thu thập báo cáo về virus đang khiến anh và những người khác đang ở tuyến đầu phải chịu áp lực. Rob đã bị phân tâm trong một cuộc họp biên tập hồi đầu tuần vì mẹ anh liên tục gọi điện cho anh ta với những câu hỏi về SARS-CoV-2. Mẹ anh vốn có tình trạng sức khỏe tiềm ẩn không ổn định và đang chăm sóc cho chú anh, người mắc hội chứng Down.

Khi Rob nhận ra rằng, kể câu chuyện gia đình của mình là một cơ hội để giúp những người khác trên khắp đất nước hiểu được thông tin đang thay đổi nhanh chóng từ chính phủ. Trong video chia sẻ có hơn 135.000 lượt xem trên Twitter, Rob nói chuyện với mẹ của anh ấy về sự khác biệt giữa cách ly xã hội với sự cô lập và giải thích lý do tại sao anh ấy không thể đến gần bà vào lúc này.

Các phóng viên tác nghiệp trong vùng nguy hiểm.

Dù gì thì điều quan trọng nhất là các nhà báo không bị mắc kẹt. “Đây là một cuộc đua marathon. Chúng tôi đã làm điều này trong một thời gian dài”, Rob Ostern nói.

Hannah Storm, Giám đốc Mạng lưới báo chí đạo đức, người đã làm việc trong thập kỷ qua về an toàn báo chí, đã viết: Các tổ chức tin tức đã phải cải cách lại cách làm việc trong nhiều ngày. Số lượng lớn các nhà báo đang tự cách ly hoặc cách ly, việc đi lại đã bị giảm giữa các quốc gia và trong các quốc gia. Khi COVID-19 lan rộng, các mức độ lo lắng xung quanh những gì chúng ta biết và không biết, ai và những gì để tin tưởng, làm thế nào để giữ an toàn - về thể chất và tinh thần - khi các nhà báo làm việc trong thời điểm hiện nay.

Kike Mateu, phóng viên Tây Ban Nha không may bị nhiễm COVID-19.

Hãng BBC từng nói với The Guardian: COVID-19 là một câu chuyện đau lòng cho tất cả mọi người, bao gồm cả nhân viên của hãng. BBC thực hiện nghiêm túc trách nhiệm của mình để hỗ trợ nhân viên trong thời gian này và có các cấu trúc hỗ trợ để đảm bảo thực hiện việc này một cách hiệu quả. Hãng tin quyết tâm tiếp tục đưa tin về câu chuyện cho công chúng và sẽ tiếp tục làm điều đó miễn là cần.

Cũng giống như ngành chăm sóc ý tế, vệ sinh dịch tễ..., các phóng viên phải đương đầu với dịch bệnh trực tiếp tới hiện trường để có những tin bài, phóng sự chân thực về cuộc sống của những người đang vật lộn với COVID-19. Các tòa soạn báo thời COVID-19 hoạt động bằng cách cho phóng viên, nhân viên làm việc từ xa, xuất bản điện tử... Nhiều tòa soạn khắp châu Âu đang áp dụng nhiều biện pháp để dòng tin tức không bị gián đoạn.

Chia nhỏ nhóm biên tập

Straits Times, nhật báo hàng đầu ở Singapore, chia đội ngũ biên tập thành 2 nhóm, mỗi nhóm khoảng 25 người. Mỗi nhóm có những biên tập viên nắm các vai trò chủ chốt để nhóm đó có thể vận hành nếu thành viên của nhóm kia không may nhiễm bệnh và cả nhóm đều phải khử trùng thường xuyên. Hai nhóm sẽ luân phiên nhau làm việc ở nhà và ở tòa soạn trong vòng 2 tuần, giữ liên lạc với nhau thông qua công cụ Google Hangouts.

Số còn lại làm việc ở nhà hoặc ngoài tòa soạn theo nhiệm vụ phóng viên thông thường, áp dụng thêm một số biện pháp phòng ngừa như thường xuyên rửa tay, tránh chỗ đông người và mang khẩu trang khi tới những khu vực có nguy cơ cao.

Singapore khuyến khích nhân viên làm việc tại nhà.

Tổng Biên tập Straits Times Warren Fernandez cho hay cách thu xếp này cho tới nay khá ổn, trừ vài trục trặc về kỹ thuật. Một bài trên trang blog của tổ chức báo chí WAN-IFRA dẫn lời chủ bút Washington Post Fred Ryan nói với nhân viên hồi tháng 3 rằng, họ hãy làm việc ở nhà nếu có thể: “Chúng tôi khuyến khích (chứ không bắt buộc) nhân viên làm việc ở nhà nếu vai trò của họ cũng như những đòi hỏi về thiết bị không buộc họ phải đến cơ quan. Bằng cách đó, chúng tôi sẽ duy trì hoạt động tối đa cho dù có thay đổi về nơi làm việc của nhân viên”.

Đương nhiên, do phụ thuộc vào nhiều vấn đề công nghệ, nhiều nhân viên của Washington Post vẫn phải làm việc tại cơ quan. Nhiều cơ quan báo chí khác cũng áp dụng cách thức tương tự.

Với tình trạng đại dịch COVID-19 trên phạm vi toàn cầu, nhiều tòa soạn báo trên thế giới đã thực hiện nhiều giải pháp ứng phó để duy trì sản xuất nội dung, đồng thời bảo đảm an toàn cho các phóng viên, biên tập viên và các nhân viên khác. Tại Italy, tình hình cũng thay đổi nhanh chóng với việc áp dụng nhiều quy định mới. Il Vostro Giornale và Genova24, hai tờ báo của vùng Savona và Genoa và đều thuộc sở hữu của tập đoàn xuất bản Edinet, vẫn có thể hoạt động mà không cần có thêm các biện pháp bổ sung vì cơ cấu vận hành của họ vốn đã theo mô hình làm việc tại nhà.

Alessandro Bompieri, Giám đốc điều hành của News Italy thuộc RCS Media, tập đoàn sở hữu Corriere della Sera, một trong những nhật báo có số phát hành nhiều nhất ở Italy, cùng nhật báo thể thao Gazzetta dello Sport, khẳng định, họ vẫn in và phát hành báo đến các kios và trực tiếp cho người đặt báo.

Các tòa soạn báo khuyến khích nhân viên làm việc tại nhà.

RCS đã cung cấp cho tất cả các nhà báo laptop cài sẵn phần mềm Microsoft Teams, để họ có thể viết bài và tham dự các cuộc họp từ xa, trong trường hợp phải đóng cửa tòa soạn. Tuy nhiên, tình hình diễn biến quá nhanh, chính quyền vùng Lombardy - nơi có thủ phủ là Milan và chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của dịch COVID-19 - mới đây yêu cầu ngừng toàn bộ các hoạt động thương mại và kinh tế trong 2 tuần, trừ các cửa hàng thực phẩm và hiệu thuốc, nên có khả năng RCS Media phải áp dụng thêm nhiều biện pháp, kể cả việc in phiên bản điện tử của các ấn phẩm.

Làm việc ở nhà

Phóng viên thì đương nhiên là “chân chạy” và chỉ cần trang bị một chiếc máy laptop cùng điện thoại di động thì họ làm việc ở đâu cũng được. Nhưng, phóng viên muốn viết bài thì không chỉ ngồi một chỗ thu thập tài liệu, họ phải ra đường, họ phải đi phỏng vấn. Những tòa soạn đa phương tiện với bộ máy lớn càng không thể áp dụng cách làm việc từ xa này nếu muốn duy trì sản xuất nội dung với tần suất, quy mô và tiêu chuẩn chuyên nghiệp, trong khi bảo đảm an toàn cho các phóng viên, biên tập viên và các nhân viên khác.

Tại Anh, nhân viên của tờ Telegraph được phép làm việc ở nhà, bộ phận tin tức cũng luân phiên làm việc từ xa. Trong khi đó, nhân viên của News UK tháng 3 vẫn chưa được yêu cầu làm việc tại nhà, tuy một phóng viên của Times vừa được xác định dương tính với SARS-CoV-2. Cầu thang máy, phòng vệ sinh và những khu vực công cộng tại trụ sở của News UK gần London Bridge được khử trùng liên tục mỗi 30 phút và lãnh đạo báo này khẳng định trong tòa nhà vẫn an toàn.

Một tòa soạn ở Italy trống trơn vì Covid-19. Ảnh: buffalonews.

Tại Hong Kong, tất cả nhân viên của tờ South China Morning Post (SCMP) đã sẵn sàng cho giai đoạn làm việc từ nhà nhưng hiện tại mới áp dụng cho 50%. Báo này hy vọng chỉ sau vài tuần nữa thì nhân viên có thể quay lại tòa soạn nếu họ hoàn toàn mạnh khỏe. Bất kỳ ai từng đến Trung Quốc đại lục đều phải tự cách ly 14 ngày.

Tại SCMP, nhân viên được yêu cầu sử dụng các chai nước sát khuẩn được đặt khắp nơi trong tòa nhà, tránh tổ chức các cuộc họp đông người trong phòng kín và trong lúc làm việc thì chịu khó đeo khẩu trang, thứ đồ bảo hộ mà họ có thể nhận ngay ở quầy lễ tân hoặc có các trợ lý tin tức cung cấp tận nơi. Đội ngũ biên tập “đóng chốt” trong hai tầng của tòa nhà để tránh nguy cơ lây nhiễm với các đồng nghiệp ở các tầng khác.

Họ dùng ứng dụng Google Hangouts để trao đổi với những người khác trong tòa soạn, thay vì gặp trực tiếp như trước. SCMP đã cung cấp màn hình máy tính lớn để làm việc tại nhà cho nhóm báo in, nhóm phụ trách khu vực châu Á, nhóm tin văn hóa cũng như nhóm đảm trách các vấn đề về giới trẻ Young Post.

Phóng viên tác nghiệp giữa tâm dịch

Đây không phải chiến tranh nhưng nó cũng có thể gây chết người. Những phóng viên ấy đã trở thành những "chiến sĩ" dũng cảm lao vào vùng dịch để có thể truyền tải sự thật về đại dịch. Những phóng viên Trung Quốc tác nghiệp trong thời gian dịch bệnh viêm phổi cấp do virus Corona chủng mới gây ra cho biết, đây chính là thời gian khó khăn nhất mà họ phải đối mặt.

Để cho độc giả trên toàn thế giới thấy được tác động của các bệnh truyền nhiễm, các phóng viên đã phải “gần gũi” với tâm dịch, ổ dịch để cập nhật thông tin mới một cách nhanh nhất có thể. Họ còn không quản ngại vào bên trong những khu cách ly, nơi có những bệnh nhân nhiễm virus để truyền tải những hình ảnh rõ nét và chi tiết nhất về tình hình bệnh dịch trong khu cách ly, hay ghi lại những câu chuyện chân thực và cảm động trong thời gian khó khăn này.

Chu Hưng Hâm, phóng viên báo China Daily đã có mặt ở Vũ Hán, "tâm dịch" COVID-19 để tác nghiệp từ đầu. Anh đã từng tác nghiệp ở rất nhiều bệnh viện, mạo hiểm vào trong khu cách ly Trung Pháp của Bệnh viện Tong Ji thuộc Đại học Khoa học và Công nghệ Hoa Trung để tác nghiệp.

Chia sẻ về việc này, phóng viên họ Chu cho hay: “Gặp phải nhiều khó khăn khi thực hiện phóng sự là điều tất nhiên, thế nhưng phải chứng kiến sự buồn rầu của người bệnh đang sống chung với bệnh dịch này mới thực sự là một thử thách đối với tôi”. Những đám mây dày đặc bao phủ nền trời ảm đạm, thế nhưng trong lòng họ luôn tồn tại một niềm tin như cầu vồng sáng lên sau cơn mưa và ánh nắng sẽ phủ khắp bầu trời với cái tâm của người làm báo.

Mục Vĩ Đông - một phóng viên tình nguyện tham gia tác nghiệp ở Vũ Hán khác cho hay: “Ban đầu tôi đã có chút sợ hãi, bất lực khi nhìn thấy các bệnh nhân nhưng bởi chứng kiến sự tận tâm, nỗ lực của các bác sĩ cũng như người bệnh, tôi như được tiếp thêm sức mạnh. Tôi sẽ dùng chút thời gian này để bên họ, cho dù là không thể giúp đỡ được họ quá nhiều”.

Trước đó, tờ Marca đưa tin một nhà báo ở Tây Ban Nha đã nhiễm COVID-19 khi tác nghiệp trong trận đấu UEFA Champions League giữa Atalanta và Valencia ở thành phố Milan. Theo thông tin được biết, sau khi tác nghiệp trở về từ Italy thì nhà báo 44 tuổi này nhận thấy có triệu chứng cúm nên đã ngay lập tức tới bệnh viện để kiểm tra. Kết quả xét nghiệm cho thấy nhà báo này đã dương tính với SARS-CoV-2.