Các bác sĩ thêm một lần sinh ra hai bé

Trúc Nhi đã được chuyển khoa Hồi sức Ngoại an toàn, tiếp tục được theo dõi sát tình trạng sức khỏe sau mổ. Đến gần 19h30, bé Diệu Nhi cũng đã được đưa ra khỏi phòng mổ. Khi thấy các con được đưa vào phòng Hồi sức, cha mẹ em chia sẻ: "Không có gì có thể diễn tả được, chúng tôi rất xúc động và vô cùng hạnh phúc. Đây là giây phút chúng tôi chờ đợi lâu lắm rồi".

Dù sau ca mổ sẽ là một hành trình dài, gian khó và đầy thách thức nhưng ca phẫu thuật thành công là một cột mốc đáng nhớ cho ngành Y tế TP Hồ Chí Minh khi gần 100 y bác sĩ hội chẩn nhiều lần và lên kế hoạch chi tiết suốt nhiều tháng qua.

Các bác sĩ đang tiến hành ca đại phẫu tách rời cặp song sinh.

Ca đại phẫu thuật phức tạp nhất từ trước tới nay

Ngay từ sáng sớm ngày 15-7, đã có rất đông phóng viên báo chí có mặt tại BV Nhi Đồng TP Hồ Chí Minh để chuẩn bị ghi nhận mọi động thái diễn ra tại đây. Có lẽ sự chú ý lớn hướng về phía cha mẹ của hai bé, hình ảnh cha mẹ hai bé nắm chặt tay con, đi theo băng ca, đưa con tới tận cửa phòng mổ khiến nhiều người xúc động. Lúc này hai bé tỉnh táo, tiếp xúc tốt. Các bác sĩ dán giấy màu đỏ lên trán Trúc Nhi, giấy màu xanh cho Diệu Nhi để phân biệt hai em, tránh nhầm lẫn nhân sự và trang thiết bị phẫu thuật.

Nhìn theo hai con gái bé bỏng khuất sau cánh cửa, người mẹ khóc không ngừng. Bên ngoài hành lang, đôi vợ chồng trẻ ôm vai nhau, hồi hộp chờ đợi. Tiền mê xong, các bác sĩ sát trùng phẫu trường và các thủ tục khác. Hai em được gây mê hoàn toàn.

Hai bé Trúc Nhi - Diệu Nhi trước hôm phẫu thuật.

Đúng 9h, những đường dao đầu tiên thay đổi số phận hai bé gái bắt đầu. Sau đó lần lượt các chuyên gia, bác sĩ thực hiện chia đôi ruột, tách quang, niệu quản, tử cung… Các bác sĩ duy trì từ 20 - 30 người trong các nhóm mổ trong phòng mổ chính…

Ca phẫu thuật được sự phối hợp chặt chẽ từ các liên chuyên khoa: Chỉnh hình, Tạo hình, Niệu, Gây mê, Hồi sức, Hồi sức trước mổ, Dụng cụ viên, Chống nhiễm khuẩn, Chẩn đoán hình ảnh, Điều dưỡng.

TS.BS Trương Quang Định, Giám đốc BV Nhi Đồng TP Hồ Chí Minh làm trưởng ê-kíp phẫu thuật. Đặc biệt, êkíp gồm 100 nhân viên y tế, với hơn 60 y bác sĩ, điều dưỡng và nhân viên BV Nhi Đồng TP Hồ Chí Minh cùng gần 30 chuyên gia từ các BV và trung tâm lớn trên cả nước: BV Nhi Đồng 1; BV Nhi Đồng 2; BV Chợ Rẫy; BV Chấn thương chỉnh hình; BV Mắt; BV Xuyên Á; Trường Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh.

Nhóm tham vấn chuyên môn có Giáo sư Trần Đông A, vị bác sĩ tài ba thực hiện thành công ca mổ tách cặp anh em song sinh dính liền Việt - Đức năm 1988.

Đến 14h7", các bác sĩ đã tách rời xong hai bé và chuyển qua phòng mổ siêu sạch để tiếp tục tạo hình, chỉnh hình và đưa các cơ quan nội tạng về vị trí bình thường. Mỗi bé được đưa ra bàn mổ riêng, chuẩn bị các công đoạn chỉnh hình khung chậu, kéo vạt da che các cơ quan của bé.

Tiếp đó, nhóm ngoại niệu tiếp tục phẫu thuật phục hồi hệ tiết niệu sinh dục, ngoại tổng hợp phẫu thuật phục hồi hệ tiêu hóa. Nhóm phẫu thuật tạo hình sẽ chỉnh hình phục hồi tầng sinh môn, khung chậu cho hai bé… Lúc này, sinh hiệu của hai bé ổn định, mọi thông số theo dõi đều tốt.

Ở thời khắc tách rời thành công Trúc Nhi và Diệu Nhi, các bác sĩ đã thể hiện sự vui mừng và xúc động. Các phẫu thuật viên hàng đầu đến từ BV Chợ Rẫy, BV Nhi Đồng 2, Trường Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh... đã cùng dừng lại vài giây chụp hình, ghi lại khoảnh khắc lịch sử của ca đại phẫu thành công hiếm có trong y văn thế giới và Việt Nam.

Trước đó, lúc 12h40, nhóm phẫu thuật viên chỉnh hình đã tách xương chậu của hai bé. Màng xương dính nhau rất cứng, khó khăn trong việc cắt rời. "Cái khó lớn nhất ở ca dính liền này là dính xương quá cứng, các bác sĩ phải đục ra. Sau khi đóng khung chậu, tạo hình, hai bé sau này sẽ đứng lên đi lại bình thường, không khó khăn như ca Việt - Đức", GS Trần Đông A, cho biết.

Tuy nhiên, khi phẫu thuật, lượng máu chảy ít, êkip phẫu thuật đã truyền một đơn vị máu cho mỗi bé. Lúc 10h41, nhóm phẫu thuật viên ngoại niệu tách bàng quang, tử cung, âm đạo, niệu quản. Theo các bác sĩ, êkip không gặp khó khăn trong việc tách dính và phân chia các cơ quan. Các mốc giải phẫu được xác định giống như các hình ảnh đã chẩn đoán trước mổ.

Kế hoạch phẫu thuật trước đó đã được các bác sĩ chia thành giai đoạn gây mê và ba thì phẫu thuật. Các công đoạn được phân chia tỉ mỉ, nhằm thực hiện chính xác và nhanh chóng, tối ưu hóa thời gian. Theo đó, thời gian gây mê, tiền phẫu khoảng 2-3 giờ. Hai bệnh nhi được gây mê, sát trùng phẫu trường, đo vẽ các đường rạch.

Thì phẫu thuật thứ nhất cần 2-3 giờ, nhằm tách đường tiêu hóa, chọn lọc bàng quang và cơ quan sinh dục cho hai bé. Thì thứ hai dài khoảng 2 giờ, tiếp tục bóc tách, rạch da đường tầng sinh môn. Quá trình tách rời và phân chia các phần nội tạng chung hoàn tất.

Thì thứ ba cần nhiều thời gian nhất, khoảng 4 giờ. Các phẫu thuật viên tiến hành tạo hình, sắp xếp xương chậu, hai chân và các nội tạng vào đúng vị trí sinh học. Bó bột là khâu cuối cùng giúp cố định. Bệnh nhi được chuyển qua khoa Hồi sức.

Hậu phẫu, bệnh nhi được theo lâm sàng, cận lâm sàng sát sao. Các bác sĩ cũng vạch sẵn các biến chứng có thể xảy ra và phương hướng xử lý. Theo y văn, tỷ lệ sống cả hai bé ở các ca tương tự đạt 74%.

Thực hiện tâm nguyện trả lại cho hai bé một cuộc đời lành lặn

Trước đó, ngày 7-6-2019, hai bé được các bác sĩ BV Hùng Vương mổ sinh an toàn. Đây là trường hợp sản phụ 25 tuổi mang thai lần đầu, vào tuần lễ thứ 16 của thai kỳ được phát hiện mang thai đôi dính nhau vùng bụng chậu, hai thai có chung một dây rốn. Sản phụ được mổ lấy thai chủ động lúc thai 33 tuần, cân nặng lúc sinh cả hai bé được 3,2 kg.

Đội ngũ y, bác sĩ chuẩn bị cho cuộc đại phẫu thuật.

Sau khi được chuyển đến BV Nhi Đồng TP Hồ Chí Minh vào tháng 7-2019, các bác sĩ hồi sức sơ sinh đã tích cực điều trị ổn định tình trạng suy hô hấp do bệnh màng trong của hai bé cũng như các bệnh lý liên quan đến trẻ sinh non, nhẹ cân khác.

Qua thăm khám ban đầu, các bác sĩ nhận định đây là trường hợp song sinh dính nhau vùng bụng chậu với 4 chân tách rời theo kiểu ischiopagus tetrapus (quadripus) cực kỳ hiếm gặp. Theo ước tính trên thế giới, tỷ lệ song sinh dính nhau là 1/200.000 trẻ sinh sống. Trong số đó, chỉ có 6% là dính nhau kiểu ischiopagus tetrapus.

Với các phương tiện chẩn đoán hiện đại dành cho Nhi khoa như chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp vi tính cắt lớp mạch máu (CTA) các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh của BV đã phát hiện hàng loạt bất thường tại vùng bụng chung. Về hệ tiêu hóa, hai bé có chung một phần hồi tràng, một khung đại tràng và chỉ có một lỗ hậu môn. Về hệ thận niệu, hai bé có hai bàng quang nằm hai bên của ổ bụng chung, mỗi bàng quang được hai niệu quản xuất phát từ hai bé khác nhau đổ vào thay vì của cùng một bé. Về cơ quan sinh dục, hai bé có tử cung âm đạo đôi. Ngoài ra, hai bé còn có hở khớp mu, khung chậu hai bé lại xếp thành một vòng tròn…

Sau quá trình được chăm sóc, điều trị liên tục, đến đầu tháng 7-2020, hai bé đã 13 tháng tuổi, nặng 15kg, các chỉ số sức khỏe phát triển tốt đảm bảo cho cuộc phẫu thuật…

Ngồi bên ngoài chờ đợi, cha mẹ của "Song Nhi" chỉ biết khóc và cầu mong cho hai con sẽ trải qua ca phẫu thuật thuận lợi. "Em chỉ mong hai bé được bình an khỏe mạnh vượt qua ca phẫu thuật lần này. Còn về tương lai đến đâu tính đến đó chứ em cũng chưa biết phải làm sao", mẹ hai em bé nghẹn ngào chia sẻ.

Thời gian qua, cha mẹ bé đã phải bỏ hết công việc để theo sát chăm sóc từ khi hai con chào đời. Và rong ruổi theo hai con suốt hơn 1 năm nay, cha mẹ bé đã gần kiệt quệ về tài chính, ông bà già yếu cũng chỉ chắt góp vài đồng lương hưu hỗ trợ.

Dành rất nhiều công sức, tâm trí cho ca đại phẫu thuật này, một ngày trước ca đại phẫu thuật, trên trang facebook cá nhân, TS.BS Trương Quang Định chia sẻ, hai bé đã gắn bó với bệnh viện từ lúc còn trong bụng mẹ. Lúc đó, các bác sĩ đã mường tượng được sự dính nhau phức tạp của hai con, nhưng cha mẹ quyết tâm nuôi dưỡng cho đến ngày chào đời.

"Trải qua nhiều lần hội chẩn, chúng tôi không nhớ nổi, để hôm nay đi đến quyết định táo bạo này. Tâm nguyện của chúng tôi là trả lại cho hai bé một cuộc đời lành lặn như bao trẻ khác", TS.BS Trương Quang Định chia sẻ.