Nhà văn Trần Thanh Cảnh: "Đề tài lịch sử luôn hấp dẫn tôi"


- Tiếp tục đề tài về lịch sử, mới đây nhất nhà văn Trần Thanh Cảnh cho ra mắt tiểu thuyết lịch sử "Trần Thủ Độ" và ngay lập tức được bạn đọc đón nhận. Ông có thể chia sẻ về ý tưởng và quá trình viết tiểu thuyết này được không?

+ Viết một cuốn tiểu thuyết lịch sử thật sự là một lao động nặng nhọc. Tôi đã tự nhủ mình là thôi và quay sang viết về đề tài hiện đại. Thế nhưng một lần vô tình cùng mấy người bạn đi chơi rẽ vào thăm đồi Lim bên Tiên Du, vốn cũng gần nhà tôi, thấy trên đỉnh đồi có ngôi đền thờ Thống quốc Thái sư Trần Thủ Độ. Một ông bạn đi cùng vốn giỏi chữ Nho đã dịch các bức đại tự, hoành phi, câu đối…

Và nhất là có một cái bia đá cổ hầu như đã mờ tịt chữ, nhưng bằng tri giác linh cảm và các nét chữ sót lại, ông bạn tôi đoán định rất có thể là tấm bia này đã có từ thời nhà Trần. Thậm chí đã được lập ngay sau khi Trần Thủ Độ mất. Tôi đứng trên đồi Lim thấy rưng rưng cảm động và thốt nhiên trong đầu lại nảy ý tưởng viết về cuộc đời vị Thái sư tài ba lỗi lạc nhưng cũng để lại rất nhiều tranh cãi cho đến tận ngày hôm nay.

Cũng phải mất khá lâu đọc tài liệu, đi điền dã, tham khảo những câu chuyện huyền sử, rồi nghiền ngẫm mãi tôi mới mở máy viết những trang đầu tiên được. Thế nhưng khi đã hình thành ý tưởng trong đầu thì tôi lại viết khá nhanh. Từ khoảng tháng 6-2019 đến đầu năm 2020 là tôi đã cơ bản hoàn thành bản thảo tiểu thuyết với hơn 82 ngàn chữ. Rồi tôi gửi luôn cho các nhà xuất bản đọc, đều được đón nhận nhiệt tình. Trong một cơ may, tôi gặp vị giám đốc trẻ Vũ Hữu Tiến của Công ty BestBooks, đang rất nhiệt tình làm sách về các nhân vật nổi tiếng của nước Việt. Và thế là cuốn tiểu thuyết lịch sử TRẦN THỦ ĐỘ đã rất nhanh chóng đến tay bạn đọc như đã thấy.

- Tiểu thuyết lịch sử "Đức Thánh Trần" đã gây hiệu ứng tốt khi những nhân vật lịch sử được miêu tả rất sống động, rất con người. Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn là nhân vật kiệt xuất của dân tộc nhưng qua ngòi bút của ông, nhân vật bộc lộ những tính cách, phẩm chất rất đời, chân thực, gần gũi. Và nhân vật Trần Thủ Độ trong tiểu thuyết lịch sử "Trần Thủ Độ" cũng vậy. Xin được hỏi nhà văn Trần Thanh Cảnh là viết về những nhân vật lịch sử tầm vóc như thế, ông có cảm xúc gì?

+ Khi viết về các nhân vật lịch sử lừng lẫy đã khẳng định được dấu ấn của mình với tầm vóc phải nói là khổng lồ như Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, Thống Quốc Thái Sư Trần Thủ Độ, tôi có khá nhiều cảm xúc. Bởi như đã nói, khi bắt đầu viết là khi tôi đã phải nghiền ngẫm, đã đọc, đã tìm hiểu về những nhân vật này khá kỹ. Có thể dùng khái niệm là tôi đã đọc "nát sách" về họ. Tôi đã soi chiếu nhân vật của mình dưới nhiều góc nhìn. Và tôi tự cảm nhận được cái vĩ đại của họ.

Từ một con người bằng xương bằng thịt, Trần Quốc Tuấn đã hiển thánh trong tâm thức của dân tộc Việt bằng công đức vẻ vang của mình. Còn Trần Thủ Độ, là một nhân vật đa diện, phức tạp hơn. Cho đến nay vẫn còn những tranh cãi không ngớt về ông… Nhưng về một góc độ nào đó, tôi thực sự là một hậu duệ của họ Trần.

Sau khi tìm hiểu kỹ về cuộc đời của những vị tiền nhân hiển hách, tôi thấy dấy lên trong lòng mình một niềm cảm xúc tự hào. Tự hào vì dòng họ mình, nhân dân mình, đất nước mình đã sinh ra những con người vĩ đại đến như vậy! Vì thế, có thể nói khi viết về các nhân vật này, đặc biệt là Trần Thủ Độ cảm xúc của tôi rất khó tả.

- Đi sâu khám phá bản chất Người của nhân vật lịch sử, giúp công chúng có cái nhìn toàn diện hơn với những sự kiện, nhân vật lịch sử, ông ngại nhất điều gì?

+ Thật ra khi viết, hầu hết các nhà văn chả quan tâm đến việc mình viết theo khuynh hướng nào. "Hậu hiện đại" hay là "giải thiêng". Công việc sáng tác của nhà văn hầu như là vô thức. Còn khi đã thành tác phẩm thì nó là "hậu hiện đại" hay có "giải thiêng" một số điều gì đó lại là do chủ yếu sự tiếp nhận của bạn đọc và sự đánh giá của các nhà phê bình. Nhưng nói thế không có nghĩa là khi viết về các nhân vật lịch sử tôi không có chủ kiến của mình.

Ngay từ đầu, mặc dù không tâm niệm về cái ý đồ giải thiêng, nhưng tôi luôn đinh ninh rằng mình phải dùng con mắt của người hiện đại, có tri thức khoa học để nhìn nhận khách quan các sự kiện, các nhân vật lịch sử trong quá khứ. Các sự kiện, các nhân vật đã làm nên lịch sử luôn là đối tượng để cho các nhà sử học đời sau nghiên cứu. Các sự kiện và nhân vật trong tiến trình lịch sử cũng luôn cần một độ lùi nhất định về không gian và thời gian, để hậu thế có nhiều góc nhìn soi chiếu vào mới đánh giá hết được tầm vóc.

Bởi thế tôi luôn dùng con mắt của người thời nay để mổ xẻ, phân tích, nhận định… về các sự kiện, về các nhân vật trong cuốn sách của mình chạm đến. Tôi cố gắng đến mức cao nhất có thể dùng các tri thức và nhận định trên cơ sở khách quan để đánh giá các sự kiện và nhân vật. Với các nhân vật, tôi luôn soi chiếu họ dưới góc độ một con người với đầy đủ ái ố hỷ nộ như đã nói. Bởi tôi quan niệm rằng, phàm đã là con người về cơ bản, bậc vĩ nhân hay kẻ thường dân cũng khá giống nhau mà thôi.

- Nhà văn Trần Thanh Cảnh đã có lần tiết lộ với bạn đọc là ông đang nung nấu viết tiếp về nhân vật lịch sử nhà Trần, đó là nhân vật Trần Nguyên Hãn. Có đúng vậy không ạ? Cơ duyên nào mà ông gắn bó với lịch sử đời Trần như thế?

+ Thực sự tôi đang rất nung nấu về nhân vật Trần Nguyên Hãn. Tôi hy vọng cuốn sách này sẽ lập thành bộ ba tiểu thuyết lịch sử kỷ niệm 800 năm triều đại Đông A vẻ vang. Tuy nhiên sáng tác văn học là một công việc không ai nói trước được điều gì. Nên tôi chỉ hy vọng mình có đủ cảm hứng, đam mê và động lực để có thể viết về Trần Nguyên Hãn, để có thể đem lại cho bạn đọc, những người tôi yêu quý nhất những phút giây thư giãn và đôi điều gì đó tâm huyết của tác giả.

Cơ duyên để tôi gắn bó với lịch sử nhà Trần có lẽ chính là vì tôi là hậu duệ của họ Trần. Khi tôi lớn lên, trưởng thành, tìm hiểu về nguồn cội của mình, tôi bỗng cảm thấy mình như mắc nợ tiền nhân. Tôi tự thấy mình phải có trách nhiệm viết về những thế hệ cha ông của dòng họ đã góp phần làm nên những trang sử oai hùng bậc nhất trong lịch sử dân tộc. Và tôi đã viết với một tâm thế như vậy.

- Đem đến cho bạn đọc những tác phẩm thú vị về lịch sử, nhà văn Trần Thanh Cảnh muốn nhắn gửi điều gì cho các thế hệ sau?

+ Khi hai tiểu thuyết lịch sử: ĐỨC THÁNH TRẦN và TRẦN THỦ ĐỘ ra đời được đông đảo bạn đọc đón nhận, thực sự tôi rất vui. Bởi lịch sử nước Việt từ xưa đến nay có rất nhiều những chiến công, những vị anh hùng vô cùng đáng ngưỡng mộ. Tôi viết hai cuốn sách trên cả với tâm thế muốn truyền đến độc giả yêu quý của mình tình yêu mến, sự kính trọng với các vị anh hùng của dân tộc.

Nhưng không phải chỉ như những vị thánh trên cao vợi mà như cả những con người thật của họ trong đời sống lịch sử đã diễn ra. Chính vì thế nên tôi vô cùng biết ơn bạn đọc và rất đỗi vui mừng khi cả hai cuốn sách được đón nhận nồng nhiệt. Bởi chứng tỏ có nhiều người chia sẻ, đồng cảm với tôi.

Nhân đây tôi muốn nhắn gửi đến các thế hệ sau là hãy đọc và tìm hiểu về nguồn cội lịch sử vẻ vang của dân tộc Việt Nam. Về những người anh hùng của dân tộc mình. Hãy tự hào. Nhưng cũng từ cuộc đời, tấm gương của các nhân vật lịch sử quá khứ kia, hãy rút ra những bài học cho hiện tại. Và làm một điều gì đó, dù là nhỏ nhất góp phần thúc đẩy cho nước Việt Nam yêu quý của chúng ta nhanh chóng được hùng cường, xứng đáng với quá khứ oai hùng của cha ông mình.

- Xin trân trọng cảm ơn nhà văn!

Vân Khánh

Nguồn tin: cand.com.vn