Truy vết tội phạm trên không gian mạng

Tội phạm trong lĩnh vực này ngày càng manh động, liều lĩnh khiến nhiều nạn nhân sập bẫy với số tiền lên đến hàng chục tỉ đồng.

Giao dịch trên thế giới ảo, mất tiền thật

Chiều 10-3-2021, Cơ quan CSĐT Công an huyện Nghi Lộc (Nghệ An) phối hợp với Công an TP Vinh và Công an huyện Diễn Châu, phá thành công chuyên án bắt giữ 8 đối tượng sử dụng công nghệ cao, lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tang vật thu giữ gồm 6 dàn máy vi tính, 20 thẻ tín dụng, 110 triệu đồng tiền mặt, 15 tỷ đồng trong tài khoản cùng 4 chiếc xe ô tô và một số đồ vật, tài liệu có liên quan.

Trước đó, trinh sát trên không gian mạng của Công an huyện Nghi Lộc phát hiện một số đối tượng có biểu hiện lừa đảo bằng việc tạo hoặc thuê kênh YouTube, nhận mình có khả năng "soi cầu", phán đoán kết quả lô, đề để từ đó chiếm đoạt tiền của những người ham mê cờ bạc, đỏ đen.

Vào cuộc điều tra, nhận thấy đây là hoạt động có tổ chức của một nhóm đối tượng với phương thức, thủ đoạn rất tinh vi, chuyên nghiệp; lừa đảo chiếm đoạt của bị hại khắp cả nước với lượng tiền lên đến hàng chục tỉ đồng nên đã xác lập chuyên án để đấu tranh, triệt xóa. Sau gần 100 ngày tích cực vào cuộc điều tra, với hơn 30 cán bộ, chiến sĩ tỏa đi khắp các địa phương trong cả nước, đến đầu tháng 3-2021, Ban chuyên án đã có đủ căn cứ để phá án.

Khoảng 15h ngày 10-3, xác định nhóm đối tượng này đang có mặt tại một khách sạn ở TP Vinh để thực hiện hành vi lừa đảo nên đã tiến hành bắt giữ. Tại đây, lực lượng chức năng thu giữ 6 dàn máy vi tính cùng các công cụ để làm kênh YouTube, 13 chiếc điện thoại di động, 15 thẻ tín dụng có số tiền trong tài khoản xấp xỉ 11 tỷ đồng cùng 35 triệu đồng tiền mặt.

7 đối tượng bị bắt giữ được xác định gồm Trần Văn Thảo (SN 1993), Trần Văn Hiếu (SN 1994), Trần Văn Trọng (SN 1998), Phan Văn Bắc (SN 1990), Phan Văn Tuấn (SN 1993), Trần Văn Định (SN 1996) và Trần Văn Việt (SN 1998), cùng trú xã Ngọc Sơn, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Mở rộng điều tra, cùng ngày Ban chuyên án đã bắt giữ thành công Trương Thị Ngọc (SN 1994), trú tại xã Diễn Lâm, huyện Diễn Châu khi đối tượng này đang trên đường di chuyển về TP Vinh, thu giữ thêm 5 thẻ tín dụng có số tiền trong tài khoản khoảng 4 tỷ đồng và 75 triệu đồng tiền mặt.

Nhóm đối tượng sử dụng công nghệ cao để đánh bạc, "soi" lô đề bị bắt giữ.

Tại cơ quan điều tra, ổ nhóm này khai nhận từ đầu năm 2019, các đối tượng tự tạo hoặc thuê kênh YouTube, sau đó đăng video "soi cầu" để khách hàng theo dõi. Sau khi có kết quả quay thưởng xổ số miền Bắc, các đối tượng sử dụng máy tính, micro làm video có nội dung nhận xét kết quả xổ số ngày hôm đó, dự đoán các số trúng giải của ngày hôm sau kèm theo số điện thoại để "khách hàng" liên lạc, mua số trúng thưởng.

Với những người có nhu cầu, sau khi liên lạc sẽ được các đối tượng yêu cầu thanh toán tiền vào tài khoản ngân hàng. Với thủ đoạn này, các đối tượng đã lừa đảo, chiếm đoạt của hàng trăm bị hại khắp cả nước với tổng số tiền khoảng 15 tỷ đồng.

Cũng trong thời gian này, Đội Cảnh sát phòng chống tội phạm công nghệ cao và có yếu tố nước ngoài, thuộc Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Nghệ An tiếp nhận, điều tra vụ việc liên quan đến trình báo của chị Nguyễn Thị T. (SN 1981), giáo viên một trường trung học trên địa bàn huyện Diễn Châu.

Theo trình báo của nạn nhân, cuối năm 2020, chị nhận được một cuộc điện thoại lạ, tự xưng là nhân viên bưu cục, thông báo chị có bưu phẩm đã lâu không nhận. Người này yêu cầu chị cung cấp số CMND, họ tên để tra cứu rồi thông báo chị có vướng mắc về vấn đề pháp lý với công ty bảo hiểm hoặc ngân hàng. Chị T. được nối máy đến đến một người tự xưng là "cán bộ điều tra Bộ Công an".

Người này cho biết, cơ quan Công an phát hiện bọn tội phạm buôn ma túy và rửa tiền đang sử dụng CMND của chị để lập tài khoản ngân hàng và dùng tài khoản đó vào mục đích phạm tội. Công an đã có bằng chứng việc chị nhận tiền của bọn tội phạm, sẽ bắt giữ chị để phục vụ điều tra.

Để giúp chị T. thoát tội, người này hướng dẫn nạn nhân nộp số tiền 1 tỷ đồng vào tài khoản và chị này đã làm theo. Đến lúc tỉnh ngộ thì số tiền tích cóp bấy lâu nay đã bị kẻ xấu chiếm đoạt nên chị làm đơn trình báo đến cơ quan điều tra.

Trung tá Hà Huy Đức, Đội trưởng Đội Cảnh sát phòng chống tội phạm công nghệ cao và có yếu tố nước ngoài, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Nghệ An cho biết, tội phạm trên không gian mạng ngày càng phức tạp, với phương thức, thủ đoạn hoạt động vô cùng tinh vi, xảo quyệt để đạt được mục đích cuối cùng là chiếm đoạt tài sản của nạn nhân.

Trước đây, tội phạm công nghệ cao chủ yếu hoạt động dưới hình thức giả danh cán bộ, người thừa hành công vụ để gọi điện thoại, bày ra ma trận nạn nhân có liên đới đến tội phạm ma túy, tội phạm xuyên quốc gia để phong tỏa tài khoản, từ đó chiếm đoạt tiền của nạn nhân.

Ngay sau khi hình thức lừa đảo này bị phanh phui, tội phạm trong lĩnh vực này chuyển sang các hình thức khác tinh vi và đa dạng hơn, như hack Facebook, zalo để chiếm quyền truy cập; nộp thẻ cào điện thoại và gần đây là sử dụng công nghệ cao để đánh bạc bằng hình thức ghi lô đề qua mạng, hoạt động tín dụng đen…

Nạn nhân, phần vì do thiếu hiểu biết pháp luật, phần nữa là do tâm lý hoang mang, lo sợ bị liên đới trách nhiệm, ảnh hưởng đến uy tín, danh dự gia đình nên đã răm rắp làm theo hướng dẫn của bọn tội phạm. Thậm chí, có nhiều người khi đến cơ quan công an trình báo, họ cho rằng bản thân lúc ấy như bị thôi miên, làm theo sự chỉ dẫn qua điện thoại của người lạ như một cái máy.

Tang vật thu giữ trong chuyên án đấu tranh với tội phạm công nghệ cao.

Gian nan truy vết tội phạm trên không gian mạng

Theo Trung tá Hà Huy Đức, hình thức phổ biến nhất được tội phạm trong lĩnh vực công nghệ cao sử dụng hiện nay vẫn là hack mật khẩu để chiếm quyền sử dụng các trang mạng xã hội như facebook, zalo… sau đó nhắn tin cho người thân, người quen để nhờ chuyển tiền.

Chiến công đáng kể nhất trong lĩnh vực này, không thể không nhắc đến thành tích của Công an thị xã Thái Hòa (Nghệ An) đã triệt xóa thành công băng nhóm gồm 5 đối tượng, đều trú tại xã Triệu Long, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị chiếm đoạt tài sản qua mạng xã hội Facebook của nhiều nạn nhân trên khắp cả nước với tổng số tiền hơn 20 tỉ đồng.

Ổ nhóm này do Đỗ Thiên Hưng (SN 1998) cầm đầu, với phương thức là trực tiếp tạo các Facebook ảo rồi gửi lời kết bạn đến nhiều tài khoản, trong đó nạn nhân mà chúng tập trung hướng tới là những người có người thân đi xuất khẩu lao động ở các nước như Nhật, Đài Loan.

Tiếp đó, chúng tiếp tục gửi đường link nhờ bình chọn được tạo sẵn trước đó qua tin nhắn mesenger để ăn cắp mật khẩu. Có được mật khẩu đăng nhập Facebook của nạn nhân, các đối tượng lập tức thay đổi mật khẩu rồi chiếm đoạt quyền sử dụng Facebook và tiến hành nhắn tin mượn tiền, nhờ gửi tiền.

Với thủ đoạn như trên, ổ nhóm này đã lừa đảo, chiếm đoạt hơn 20 tỉ đồng của nhiều nạn nhân trên khắp cả nước. Trong đó, nạn nhân bị lừa ít nhất là 12 triệu đồng, còn người bị lừa nhiều nhất lên tới hơn 130 triệu đồng.

Trong số các nạn nhân, có một người là Phó phòng của một chi nhánh ngân hàng tại TP Hồ Chí Minh. Sau khi chiếm quyền sử dụng facebook của người này, nhóm đối tượng nhắn tin cho nhân viên yêu cầu chuyển 50 triệu đồng vào tài khoản và ngay lập tức, số tiền đó đã được chuyển vào tài khoản, sau đó bị các đối tượng chiếm đoạt.

Đặc biệt, thời gian gần đây, trước sự truy quét quyết liệt của cơ quan chức năng, tội phạm tín dụng đen và đánh bạc đã chuyển từ công khai sang sử dụng công nghệ cao để hoạt động, mọi giao dịch, trao đổi đều diễn ra trên không gian mạng, số tiền giao dịch có thời điểm lên đến hàng chục tỉ đồng.

Điển hình trong chuyên đề này là chiến công của Công an TP Vinh trong việc triệt xóa thành công đường dây đánh bạc do 2 đối tượng Vương Quang Hùng (SN 1990) và Bùi Văn Vinh (SN 1974), cùng trú tại phường Lê Lợi, TP Vinh cầm đầu.

Đường dây đánh bạc này có quy mô rất lớn, được các đối tượng thiết lập và hoạt động theo mô hình đa cấp, trong đó Hùng và Vinh giữ vai trò là đại lý cấp 1 và cấp 2, các đối tượng khác phân cấp theo thứ tự cấp dưới.

Để qua mặt cơ quan công an, hằng ngày tất cả các đối tượng đều ngồi trong nhà thực hiện hành vi đánh bạc bằng cách sử dụng mạng xã hội và các phần mềm ứng dụng để chuyển bảng đánh lô, đề; sau đó thanh toán số tiền đánh bạc với nhau qua tài khoản ngân hàng. Quá trình điều tra, xác định số tiền các đối tượng sử dụng để đánh bạc hơn 60 tỷ đồng.

Phần mềm gián điệp với hình ảnh hiển thị là hình hiệu Công an để lừa đảo.

Thượng tá Cao Ánh Hồng, Phó trưởng phòng Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Nghệ An cho biết: Tội phạm liên quan đến công nghệ cao có mặt ở hầu hết các lĩnh vực, từ môi giới mại dâm, lừa đảo, rửa tiền, đánh bạc… trong đó phổ biến nhất vẫn là lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Trong đó, thủ đoạn lừa đảo qua điện thoại, mạo danh là cán bộ Công an, Tòa án, Viện kiểm sát lừa nạn nhân liên quan đến việc làm ăn phi pháp, liên quan đến các băng nhóm tội phạm vẫn là "chiêu thức" được tội phạm trong lĩnh vực này ưa dùng.

Theo Thượng tá Hồng, yếu tố chính tiếp tay cho tội phạm công nghệ cao hoạt động là vấn nạn sim rác. Các đối tượng chỉ cần mất 1 khoản tiền nhỏ mua sim rác đã được kích hoạt sẵn, khi đạt được mục đích thì hủy bỏ nên việc truy tìm chủ thuê bao những số điện thoại này gặp rất nhiều khó khăn.

Chỉ tính riêng trong năm 2020, Phòng Cảnh sát hình sự Công an Nghệ An đã tiếp nhận hơn 20 tin báo từ thủ đoạn này, số tiền bị các đối tượng chiếm đoạt lên đến hàng chục tỉ đồng. Lũy kế số liệu trong 3 năm gần đây, tính từ khi Đội Cảnh sát phòng chống tội phạm công nghệ cao và có yếu tố nước ngoài được thành lập, đơn vị này đã điều tra, khám phá hơn 50 vụ án, khởi tố 170 bị can, với số tiền chiếm đoạt của các nạn nhân lên tới hơn 10 tỉ đồng.